ԱՆՀԱՆԳՒՍՏ ԵՐԵԽԱՆ
Բոլոր երեխաները կարող են անհանգիստ լինել: Երեխաների անհանգստությունը ակնկալվում է եւ նորմալ է համարվում զարգացման որոշ փուլերում: Օրինակ՝ մոտավորապես 7 ամսեկանից մինչեւ նախադպրոցական տարիքը նորմալ երեխան կարող է մեծ անհանգստություն ցուցաբերել ծնողներից կամ նրանց մոտիկ այլ մարդկանցից բաժանվելիս: Երեխաները կարող են ունենալ կարճատեւ անհանգստություններ (օրինակ՝ մթությունից, փոթորիկներից, կենդանիներից կամ օտարներից): Այնուամենայնիվ, երբ անհանգստությունը միայն մեծանում է եւ սկսում խոչընդորտել երեխայի առօրյա կյանքի գործունեությունը՝ ծնողներից բաժանվելը, դպրոց գնալը, ընկերներ ձեռք բերելը, ծնողները պետք է մտահոգվեն եւ դիմեն մանկական հոգեբույժի:
Բաժանման մեծ անհանգստությամբ երեխան կամ դեռահասը կարող են դսրեւորել հետեւյալ վարքերը.
• անվերջ մտահոգություն եւ վախեր սեփական անձի եւ ծնողների ապահովության համար
• դպրոց գնալուց հրաժարվելը
• հաճախակի փորացավեր եւ այլ ֆիզիկական գանգատներ
• տնից հեռու գտնվելիս քնելու նկատմամբ ծայրահեղ վախեր
• չափազանց կպչուն վարք տանը
• խուճապ կամ երբեմն զայրույթի պոռթկումներ ծնողներից բաժանվելիս
Որոշ անհանգիստ երեխաներ վախենում են հանդիպել օտար մարդկանց կամ զրուցել նրանց հետ: Այս խնդրով երեխաները կարող են ընտանիքից դուրս շատ քիչ թվով ընկերներ ունենալ: Մեծ անհանգստությամբ այլ երեխաներ կարող են.
• ուժեղ վախենալ որոշ դեպքերից՝ դրանց կատարվելուց առաջ
• անվերջ վախեր կամ անհանգստություն ունենալ դպրոցի, ընկերների, սպորտաձեւերի վերաբերյալ
Անհանգիստ երեխաները հաճախ չափազանց լարված են լինում: Նրանցից շատերը ունեն վստահության մեծ կարիք, իսկ նրանց անհանգստությունները կարող են խոչընդոտել առօրյա կյանքը: Քանի որ անհանգիստ երեխաները լինում են նաեւ հանգիստ, բողոքական կամ ձգտում են գոհացնել ծնողներին, նրանց դժվարությունները հեշտ չի լինում տարբերել: Ծնողները պետք է աչալուրջ լինեն իրենց երեխայի մոտ ուժեղ անհանգստության նշանների նկատմամբ, որպեսզի կարողանան ժամանակին միջամտել եւ կանխել հետագա բարդացումները: Վաղ բուժումը կարող է կանխել հետագա դժվարությունները, ինչպիսին են ընկերներին կորցնելը, հասարակական եւ գիտական նվաճումներին հասնելու անընդունակությունը եւ ցածր ինքնագնահատականը:
Երեխաների մոտ ուժեղ անհանգստությունը բուժելի է: Բուժումը կարող է ներառել անհատական հոգեթերապիան, ընտանեկան թերապիան, դեղորայքները, վարքային բուժումը, դպրոցի ուսուցիչների հետ խորհրդատվությունը:
Բաժանման մեծ անհանգստությամբ երեխան կամ դեռահասը կարող են դսրեւորել հետեւյալ վարքերը.
• անվերջ մտահոգություն եւ վախեր սեփական անձի եւ ծնողների ապահովության համար
• դպրոց գնալուց հրաժարվելը
• հաճախակի փորացավեր եւ այլ ֆիզիկական գանգատներ
• տնից հեռու գտնվելիս քնելու նկատմամբ ծայրահեղ վախեր
• չափազանց կպչուն վարք տանը
• խուճապ կամ երբեմն զայրույթի պոռթկումներ ծնողներից բաժանվելիս
Որոշ անհանգիստ երեխաներ վախենում են հանդիպել օտար մարդկանց կամ զրուցել նրանց հետ: Այս խնդրով երեխաները կարող են ընտանիքից դուրս շատ քիչ թվով ընկերներ ունենալ: Մեծ անհանգստությամբ այլ երեխաներ կարող են.
• ուժեղ վախենալ որոշ դեպքերից՝ դրանց կատարվելուց առաջ
• անվերջ վախեր կամ անհանգստություն ունենալ դպրոցի, ընկերների, սպորտաձեւերի վերաբերյալ
Անհանգիստ երեխաները հաճախ չափազանց լարված են լինում: Նրանցից շատերը ունեն վստահության մեծ կարիք, իսկ նրանց անհանգստությունները կարող են խոչընդոտել առօրյա կյանքը: Քանի որ անհանգիստ երեխաները լինում են նաեւ հանգիստ, բողոքական կամ ձգտում են գոհացնել ծնողներին, նրանց դժվարությունները հեշտ չի լինում տարբերել: Ծնողները պետք է աչալուրջ լինեն իրենց երեխայի մոտ ուժեղ անհանգստության նշանների նկատմամբ, որպեսզի կարողանան ժամանակին միջամտել եւ կանխել հետագա բարդացումները: Վաղ բուժումը կարող է կանխել հետագա դժվարությունները, ինչպիսին են ընկերներին կորցնելը, հասարակական եւ գիտական նվաճումներին հասնելու անընդունակությունը եւ ցածր ինքնագնահատականը:
Երեխաների մոտ ուժեղ անհանգստությունը բուժելի է: Բուժումը կարող է ներառել անհատական հոգեթերապիան, ընտանեկան թերապիան, դեղորայքները, վարքային բուժումը, դպրոցի ուսուցիչների հետ խորհրդատվությունը: